އަލި އުފެދެނީ ކިހިނެއް؟
ދަނގަޑާއި ލޯ ފަދަމައުދަންތައް އަލިފާނަށްލައި ހޫނުކުރުމުން ދޮންވެ އޭގެން އަލި އުފެދެއެވެ. ޓަންގްސްޓަން ފިލަމަންޓް ހުންނަ ބޮތްކަށް ކަރަންޓް ދިނުމުން ފިލަމަންޓް ދޮންވެ ހޫނާއި އަލިކަން އުފައްދައެވެ. އަލި އުފައްދަނީ ހަމައެކަނި މިގޮތުން އެކަނިވެސް ނޫނެވެ. ތަފާތުބާވަތްތަކުގެ ކެމިކަލް ރިއެކްޝަންތަކުގެ ސަބަބުންވެސް އަލި އުފެދެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ގޭހަކަށް ކަރަންޓް ދިނުމުން ގޭސްވެސް ފަނޑުއަލިކަމެއް ދެއެވެ. ދިއްލާ ހޮޅިބުރިއާއި ބައެއް ބޮކި މަސައްކަތް ކުރަނީ އެގޮތަށެވެ. އަލިކަމަކީ ހަޤީގަތުގައި އެޓަމްސްތަކުން އަންނައެއްޗެކެވެ. ހުދުއަލީގައި އެކުލެވިގެންވާ ކުލަތައް ޕްރިޒަމް ބޭނުންކޮށްގެން ވަކިކުރާނެގޮތް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނަނީ 1666 އާއި 1672 އާއި ދެމެދު އިނގިރޭސި ސައިންސްވެރިއާ އައިސާކް ނިއުޓަންގެ އެކްސްޕެރިމެންޓްތަކުންނެވެ. ހަޤީގަތުގައި އިރުގެ އަލީގެ ކޮންޓިނުއަސް ސްޕެކްޓްރަމްއަކީ އެކި ޝޭޑްތަކުގެ ކުލަތައް އެކުލެވިގެންވާ ސްޕެކްޓްރަމްއެކެވެ. މިހާރު މި ސްޕްކެޓްރަމް ބަލަނީ މައިގަނޑު 6 ކުލައިގެ ޝޭޑް އެކުލެވިގެންވާ އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައެވެ. ނިއުޓަންގެ ސްޕެކްޓްރަމްގައި ހިމަނާފައިވާ އިންޑިގޯ އަކީ މިހާރު ނޫކުލައިގެ ޝޭޑެކެވެ.
ތިރީގައިވާ ދެ އެމިޝަން ސްޕެކްޓްރާއަކީ ހައިޑްރިޖަން އަދި ހީލިއަމް އަޅާފައިފައި ޓިއުބުގައި ހުރިގޭހަށް ކަރަންޓް ދިނުމުން އެގޭހުން އުފެއްދި އަލިން ލިބިފައިވާ ސްޕެކްޓްރާއެކެވެ.
ތަފާތުގޭސްތަކުން ތަފާތު ސްޕެކްޓްރާ ލިބޭތީ، ސްޕެކްޓްރާއަކީ އެލެމެންޓްސް ތައް ވަކިކުރަން ބޭނުންކުރެވޭ އެއްޗެކެވެ. ކޮންމެ ސްޕެކްޓްރަލް ރޮގެއްގައި ދައްކައިދެނީ ތަފާތު ކުލައިގެ އަލިކަމުގައިވާތީ ކޮންމެ އެލެމެންޓެއްގެ އެޓަމުންދޫކުރަނީ ވަކިކުލަތަކެއްގެ އަލިކަމުގައި ބުނަން އެނގެއެވެ. މީގެ މާނަޔަކީ ވަކި އެނާޖީތަކެއްގެ ފޯޓޯންތަކެއް ކަމުގައެވެ. 1913ގައި ނީލް ބޯރ ހުށައެޅުއްވި ކުއަންޓައިޒް ޝެލް މޮޑަލް ބުނާގޮތުން އެލެކްކްޓްރޯންތައް އެޓަމްގެ ނިއުކްލިއަސްގެ ވަށައިގެން ދައުރުކުރަނީ ވަކިމިންވަރެއްގެ (ކުއަންޓައިޒް) ހަކަތަ ނުވަތަ އެނާޖީ ހުންނަ އޯބިޓްތަކެއްގައެވެ. ކުއަންޓަމް މެކޭނިކްސްއާއި ކްލާސިކަލް މެކޭނިކްސް އަދި ރަދަފޯޑް (ނުވަތަ ރުތަފޯޑް) ގެ މޮޑަލްބޭނުންކޮށްގެން ތައާރަފްކުރި މިމޮޑެލް އަކީ އަދިވެސް ޓެކްސްފޮތްތަކުން ފެންނަމޮޑަލް އެކެވެ. އަދި މިމޮޑެލް އެހީގައި ބުނާނަމަ ބޭރުން އަންނަފޯޓޯން އެލެކްޓްރޯން އެބްޒޯބްކުރުމުން މަތީއެނާޖީލެވެލް އަކަށް ދެއެވެ. އެފަދަ އެލެކެޓްރޯނެއް ދަށުގެ އެނާޖީ ލެވެލްއަކަށް އަންނަނަމަ ދެއެނާޖީލެވެލްގެ ފަރަގުހުންނަ އެނާޖީ ހުންނަ ފޯޓޯންއެއް ދޫކޮށްލައެވެ. މިގޮތުން ކޮންމެ އެލެމެންޓެއްގެ އެޓަމްތަކުން ވަކި ކުލަތަކެއްގެ އަލީގެ ފޯޓޯން ދޫކުރެއެވެ. އެކި ކުލައިގެ އަލި އުފެދެނީ މިހެންނެވެ.
އިރުގެ އަލީގެ ސްޕެކްޓްރަމް ބަލާއިރު ކަޅުރޮނގުތަކެއް (ފްރެންހޯފާ ލައިންސް) ނުވަތަ މަދުވާ ކުލަތަކެއް ވެއެވެ. މިއީ ވަކި ފްރިކުއެންސީ ނުވަތަ ވޭވްލެންތްއެއްގެ ކުލަތަކެކެވެ.
މި ކަޅުލައިންތަކުގެ ސަބަބަކީ އިރުގެ އެންމެބޭރުގައި ހުންނަ ފޮޓޯސްފިއާރ އިން އެހެން ސަރަހައްދުތަކުން ބައެއް އަލި އެބްޒޯބް ކުރުމެވެ. މިކަޅުލައިންތައް ނިސްބަތްވަނީ ކޮން އެލެމެންޓްތަކެއްތޯ ބަލެމުން އިރުގައި ވަނީ ކޮން އެލެމެންޓްތަކެއްކަން އެނގެއެވެ. އެންމެފުރަތަމަ މިކަޅު ރޮނގުތައް ހުންނަކަން ފާހަގަކުރީ އިނގިރޭސި ކެމިސްޓް ވިލިއަމް ހައިޑީ ވޮލާސްޓަން 1802 ގައެވެ. 1814 ގައި ފްރަންހޯފާ ސިސްޓަމެޓިކްކޮށް 570 ރޮނގުފާހަގަކޮށް އެރޮގުތަކުގެ ވޭވްލެންތް ހޯދިއެވެ. މިއަދު ސޯލާ ސްޕެކްޓްރަމްތަކުގައި އެތައްހާސް ރޮނގެއްވެއެވެ. މި މަދުވާ އަލީގެ ކުލަތަކަކީ ތަރިތަކުގައި އެކުލެވިގެން ކެމިކަލް މާއްދާތައް ދެނެގަތުމަށް ވަރަށް މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެކެވެ.